De oorsprong van kaasfondue ligt in de Alpenregio’s, met name in het huidige Zwitserland. Het woord “fondue” komt van het Franse fondre, wat smelten betekent. Oorspronkelijk was het geen luxegerecht maar een manier voor boeren om oude kaas en ander overgebleven voedsel in de winter nog eetbaar te maken. De kaas werd gesmolten, soms met melk of wijn, en er werd brood in gelegd of gedipt. In de 18e en 19e eeuw werd kaasfondue ook populairder in andere kringen en pas later werd het iets wat je in een speciaal pannetje op tafel ziet.
Een gerecht met eenvoudige oorsprong, dat zich ontwikkelde tot een gezellige tafelactiviteit. In Nederland werd het in de jaren zestig echt ingeburgerd.
Als je zelf een smakelijke kaasfondue wilt bereiden is het goed om enkele zaken in de gaten te houden: de juiste kazen, de vloeistof (zoals wijn of vervanger), de pan (kaasfondue pan) en de techniek van smelten.
Welke kaas kies je? Veel recepten geven aan om bijvoorbeeld een combinatie van Gruyère en Emmentaler te gebruiken. Deze kazen smelten goed en geven structuur én smaak. In Nederland zie je ook varianten met een mix van Nederlandse kaasjes zoals Goudse of boerenkaas.
Extra tips:
Vaak wordt droge witte wijn gebruikt, omdat het zuur van de wijn helpt om een egale kaasmassa te krijgen. In plaats van wijn kun je voor een variant zonder alcohol ook bouillon, melk of druivensap gebruiken.
Een goede kaasfondue pan is dikwandig en kan op warmtebron blijven staan zodat de kaas op tafel gesmolten blijft.
Meestal wrijf je de pan eerst in met een teentje knoflook voor wat geur. Daarna voeg je wijn (of vervanger) toe, verwarm je zacht, en zodra het bijna kookt, voeg je in delen de geraspte kaas toe. Roer continu zodat het een glad geheel wordt. Gebruik eventueel bindmiddel zoals maïzena als het mengsel te vloeibaar is. Laat de kaas niet echt koken, want dan kan de structuur rubberachtig worden.
Bij kaasfondue horen allerlei smaken en texturen die je in de gesmolten kaas kunt dippen. Brood is klassiek. Stukjes stokbrood, liefst iets ouder zodat het stevig genoeg is. Maar je kunt ook denken aan groenten zoals wortel, paprika, broccoli of bloemkool, of fruit zoals appel of peer voor wat contrast.
Als je regelmatig kaasfondue doet is het fijn om wat variatie aan te brengen in de bijgerechten. Denk aan krieltjes, champignons, radijsjes of zelfs vleeswaren. Door die variatie krijg je telkens andere combinaties van kaas, structuur en dipper waardoor het extra leuk is.
Wil je een versie van kaasfondue zonder alcohol? Dat kan: vervang de wijn door bijvoorbeeld bouillon of melk. Hou er wel rekening mee dat het smaakprofiel anders zal zijn, de wijn voegt zuur en geur toe die je moet compenseren.
Een andere variatie is kiezen voor meer pittige of uitgesproken kazen. Denk aan blauwschimmelkaas of geitenkaas als je iets anders wilt dan de klassieke Zwitserse stijl.
Als de kaasfondue schift (dus klonten, te vloeibaar of te droog wordt) kun je een beetje maïzena oplossen in wat wijn of vocht en dat doorroeren voor betere binding.
En een praktische tip: zorg dat de kaasfondue op tafel goed warm blijft. Een fondue pan alleen op een theelichtje is vaak niet genoeg; afhankelijk van de situatie heb je een betere warmtebron nodig zodat de kaas heerlijk blijft.
Het leuke aan kaasfondue is dat je met elkaar rond de pan zit, ieder met een vorkje en stukjes dipper, samen deelt in de gesmolten kaas. Het is geen haastig gerecht maar een moment van samenzijn. De kaasfondue pan staat op tafel, de dips worden aangeboden en de kaas blijft warm. Geen ingewikkeld protocol, wel met aandacht voor temperatuur, timing en smaakbalans.
Juist omdat de oorsprong van kaasfondue ligt in eenvoud is het toegankelijk voor iedereen en kun je het aanpassen naar jouw smaak. Of je nu kiest voor een klassieke Zwitserse mix of een lichtere variant zonder alcohol, de kern blijft. Kaas smelten, dips erin en genieten met anderen.
De volgende keer dat je denkt aan een avond waarin je samen wilt eten en ontspannen, kun je kiezen voor kaasfondue. Denk aan de juiste kaas, vloeistof, pan, goede dips en aandacht voor warmte. Zo wordt het geen gewoon gerecht maar een belevenis. Lekker smelten en dippen maar.
Ingrediënten (voor circa 4 personen):
Bereiding:
Met dit recept kun je direct beginnen. Verander de kazen of de dips naar jouw smaak en maak er een gezellige fondue-avond van.
