Tomatensalade kent vele verschijningsvormen. Soms wordt hij heel basic gemaakt: tomaten, ui, olijfolie, wat zout en peper. Soms uitgebreid: met mozzarella of feta, met basilicum, met rode ui, soms zelfs komkommer of avocado erbij. Dressing kan variëren van simpele olijfolie en azijn tot complexere vinaigrettes met knoflook, balsamico, of zelfs mosterd.
Hoe je tomaten snijdt (in partjes, plakjes, blokjes of gehalveerde cherrytomaten) maakt uit voor de mondgevoel. Grovere stukken geven meer structuur; kleinere stukjes laten de dressing beter intrekken. Het is fijn om tomaten te kiezen die rijp zijn, sappig maar niet papperig, zodat de salade niet te nat wordt.
Tomatensalade biedt best wat voedingsstoffen. Tomaten bevatten weinig calorieën; per 100 gram rauwe tomaat zit je rond 19 kcal. Er zit ook weinig vet in, maar wel wat koolhydraten (waaronder natuurlijke suikers), vezels en eiwitten. Belangrijke vitamines zijn onder andere vitamine C en foliumzuur (vitamine B11), en mineralen zoals kalium.
Een opvallend stofje is lycopeen, een antioxidant die vooral in rode tomaten voorkomt. Lycopeen wordt vaak in verband gebracht met effecten op hart- en vaatgezondheid. Ook helpt het dat tomaten veel vocht bevatten; dit draagt bij aan hydratatie en geeft een verzadigd gevoel zonder veel calorieën.
Extra tips:
Wel zit er een nuance in: rauwe tomaten leveren minder lycopeen op dan verwerkte of verwarmde tomaten, want het verhitten breekt celstructuren af waardoor lycopeen gemakkelijker beschikbaar wordt voor opname. Maar bij tomatensalade gaat het dus vaak om rauwe tomaten, waardoor je van de andere voordelen (zoals vitamine C, smaak, textuur) profiteert.
Tomatensalade smaakt het best wanneer je verse tomaten gebruikt. In de zomer, wanneer tomaten lokaal geteeld worden en rijp geplukt kunnen worden, is de smaak vaak het sterkst. Buiten het seizoen kunnen tomaten uit de kas of geïmporteerde varianten wat minder smaak hebben.
Wat betreft bewaren: een tomatensalade blijft vaak op z’n best als hij kort van tevoren gemaakt wordt. Als hij te lang staat, wordt hij waterig en verliest hij textuur. Koel bewaren kan helpen, maar tomaten verliezen smaak als ze koud worden.
Vaak wordt gedacht dat alles met tomaten automatisch “gezond” is, maar er zijn wat kanttekeningen. Zo verliest tomatensalade weinig lycopeen in vergelijking met tomatensaus of -puree. Ook hangt de gezondheid deels af van wat je toevoegt: dikke dressings of veel zout en suiker kunnen de voordelen verminderen.
Verder is er soms verwarring over tomatensalade versus tomatensaus: saus is verwerkt, vaak verhit, soms ingedikt, wat het lycopeengehalte verhoogt.
Gebruik tomaten die stevig aanvoelen maar toch een beetje meegeven als je erin knijpt. Rijpe tomaten geven meer smaak en zoetigheid. Maak de salade enkele minuten voor het serveren dan komt de dressing beter tot zijn recht. Voeg verse kruiden pas vlak voor het opdienen toe; dan behouden ze aroma en kleur. Olijfolie is meestal het beste vet, vanwege de smaak en de voedingswaarde. Een beetje zuur (azijn of citroensap) helpt om de smaken in balans te brengen.
Tomatensalade laat zien dat iets simpels toch interessant kan zijn. De combinatie van sappige tomaten, wat zurigheid, vet en kruiden maakt dat je met weinig ingrediënten toch iets krijgt dat fris smaakt en voedzaam is. Het is geen luxegerecht, maar iets dat je vaak kunt eten zonder je schuldig te voelen. Dankzij de lage calorieën, het vocht en de vitamines past het makkelijk in een gezond eetpatroon zonder dat je veel aanpassing nodig hebt.
Hieronder een recept waarbij Tomatensalade centraal staat, met lichte variatie.
Ingrediënten
Bereiding
Eet smakelijk.
