De oorsprong van sambal goreng boontjes ligt in de Indonesische keuken, waar groente vaak bereid wordt met kruiden, kokos en sambal. Het woord sambal goreng betekent letterlijk “gebakken sambal”, wat verwijst naar hoe sambal wordt gebruikt als onderdeel van de bereiding, niet alleen als saus erbij. Sperziebonen spelen de hoofdrol omdat ze een knapperige textuur geven, zeker als je ze beetgaar houdt. Gebruik van kokos (in de vorm van santen of kokosmelk) verzacht de pittigheid en brengt balans. Typische specerijen zijn onder meer laos, salamblad en sereh (citroengras).
Wat deze mildere versie onderscheidt, is dat de sambal niet dominant is, maar juist de smaak van de sperziebonen of mild pittige sperziebonen ondersteunt. De combinatie van zoet, pittig, en romig komt terug doordat men vaak palmsuiker of gula djawa gebruikt, samen met sambal, maar in mate.
Je begint meestal met sperziebonen, vers of diepvries. Die bonen kook je kort of blancheer je, zodat ze beetgaar zijn. Belangrijk is dat ze niet slap worden; een beetje bite blijft prettig. Tijdens de bereiding maak je een boemboe of kruidenmengsel met ui, knoflook, sambal (of sambal trassi, sambal oelek), laos en soms trassi voor extra umami.
Vervolgens bak je de boemboe aan in olie, voeg je de sperziebonen toe en daarna santen (kokoscrème) of kokosmelk en water om een saus te vormen. Salamblad en sereh geven aroma. Soms wordt tomaat gebruikt, soms niet. De kooktijd is niet heel lang; je laat alles zachtjes sudderen totdat de boontjes gaar zijn maar nog steeds stevig.
Extra tips:
Variaties vind je in hoe pittig je het wilt hebben: je gebruikt meer of minder sambal of je voegt extra kokos toe om het milder te maken. Er zijn vegetarische of veganistische versies waarmee vlees of trassi achterwege gelaten wordt.
Sambal goreng boontjes is populair in huishoudens met Indische roots en bij liefhebbers van de Indonesische keuken. Het gerecht past goed bij rijst, maar ook bij andere gerechten binnen de Indische rijsttafel. Omdat je het eenvoudig kunt bereiden en je de smaak naar eigen voorkeur kunt aanpassen, blijft het vaak terugkomen.
De mildere versies zijn aantrekkelijk voor wie wel van Indisch eten houdt, maar niet van té veel hitte. Zo wordt sambal goreng boontjes regelmatig aangeduid als mild pittige sperziebonen, waarmee aangegeven wordt dat de sambal aanwezig is, maar niet overheersend.
Het is slim om te letten op de kwaliteit van de sperziebonen: verse bonen hebben een betere textuur dan die uit pot of blik. Als je diepvriesboontjes gebruikt, moet je korter koken. Verder kun je de balans tussen zout, zoet en pittig aanpassen; smaaktesten halverwege helpen je om niet te veel of te weinig van één element te hebben. Kokoscreme of santen moet goed oplossen zodat de saus romig wordt zonder klonten. Gebruik je laurier- of salamblad, vergeet die dan te verwijderen voor serveren.
Sambal goreng boontjes biedt smaak en textuur in één schaal. Het combineert de frisheid van sperziebonen met een mild pittige touch. Je kunt het gerecht makkelijk maken naar jouw smaak, waardoor het bruikbaar is voor gezinnen, liefhebbers van Indisch eten, of voor wie zoekt naar een bijgerecht dat zowel vertrouwd als uitgesproken is.
Met dit gerecht zet je een smakelijke versie van sambal goreng boontjes op tafel waarin mild pittige sperziebonen de hoofdrol spelen. Eet smakelijk!
