De salade draagt in Griekenland vaak de naam horiatiki salata, wat letterlijk “dorpssalade” betekent. Oorspronkelijk aten mensen in de dorpen wat er voorhanden was: verse groente uit eigen tuin, wat olijven, soms een stukje kaas. Pas in de twintigste eeuw kreeg de salade de vorm zoals we die nu vaak zien. Toerisme droeg ertoe bij dat de Griekse salade wereldwijd bekend werd; reizigers vonden hem vaak terug in tavernes en restaurants.
In Griekenland zelf varieert de samenstelling per streek of per seizoen. Soms voegt men extra ingrediënten toe, andere keren houdt men het strikt bij de klassieke combinatie van grof gesneden groente en feta.
De kracht van de Griekse salade zit in de ingrediënten en hun kwaliteit. Hieronder een overzicht van de gebruikelijke componenten, met toelichting.
Tomaten vormen vaak de grootste hoeveelheid van de salade. Idealiter gebruik je rijpe en stevige tomaten zodat de salade niet te waterig wordt. In Griekenland zijn de tomaten vaak smaakvoller dan die je in Nederland soms aantreft.
Komkommer biedt contrast door zijn krokante structuur en verfrissende werking. Soms verwijdert men de zaadlijsten om te voorkomen dat te veel vocht vrijkomt.
Rode ui (in dunne ringen) voegt scherpte toe en een beetje pittigheid. Als je de rauwe smaak wat te sterk vindt, kun je de ringen kort in koud water leggen.
Olijven – bij voorkeur Kalamata-olijven – geven een zoute en licht bittere toon. Meestal gebruikt men olijven met pit, omdat de smaak dan beter behouden blijft.
Feta is de klassieke kaas voor deze salade. Hij wordt vaak in één of meerdere blokken bovenop de groente geplaatst, zodat de smaken zich geleidelijk verspreiden. Binnen de Europese Unie is “feta” beschermd: alleen kaas uit bepaalde Griekse regio’s, gemaakt van schapenmelk (al dan niet met tot 30 % geitenmelk), mag die naam dragen.
Olijfolie van goede kwaliteit (extra vierge) verbindt de smaken. Soms wordt er een beetje rode wijnazijn of citroensap gebruikt, maar dat is geen verplichting in de meest traditionele varianten.
Als kruid komt vooral oregano voor, vaak gedroogd. Dit kruid wordt pas aan het eind toegevoegd, zodat de geur goed behouden blijft. Zout en peper gebruik je spaarzaam, vooral omdat feta en olijven al zout zijn.
Sommige varianten voegen groene paprika toe, kappertjes of zelfs een vleugje citroensap.
Bereiden van de griekse salade vraagt niet veel stappen, maar aandacht maakt het verschil. Start met het goed wassen van de groente. Snijd vervolgens de tomaten in grove parten of stukken. Laat ze eventueel even staan met een beetje zout, zodat er wat vocht vrijkomt en overtollig vocht kan weglopen.
De komkommer kun je schillen (optioneel), in lengtes snijden en vervolgens in repen of blokken. Verwijder de zaadlijsten indien gewenst. Snijd de ui in dunne ringen zodat die zich mooi door de salade mengt. Voeg de olijven toe en leg de feta in blokken of als één stuk bovenop de salade. Bestrooi met oregano, giet de olijfolie over het geheel en voeg naar smaak zout en peper toe.
Belangrijk is dat je de salade vlak voor het serveren bereidt. Als hij langdurig staat, verliezen de groenten hun knapperigheid en vermengt het vocht zich te sterk met de olie. In Griekenland wordt hij vaak direct op tafel gezet, zodat iedereen zelf schept.
De griekse salade is flexibel inzetbaar: je kunt ‘m gebruiken als bijgerecht bij gegrilde vis of vlees, als onderdeel van een meze, of zelfs als lichte lunch op warme dagen. In Griekenland wordt hij vaak geserveerd samen met brood om in de dressing te dopen.
Omdat de ingrediënten grotendeels plantaardig zijn, past de salade goed in een lichte, mediterrane leefstijl. Soms zie je varianten waarin extra groente worden opgenomen of waar de feta wordt vervangen door andere kazen, maar die versies gaan wat verder af van de klassieke basis.
De eenvoudige samenstelling van de griekse salade nodigt je uit om te spelen met kwaliteit en balans. De groente, olijven, kaas en olie vormen samen een geheel waarin geen ingrediënt mag overheersen. Elk hapje is een klein samenspel van frisheid, zoutheid en kruidigheid.
Ingrediënten (voor circa 2–3 personen):
Bereidingswijze:
Geniet ervan — Kali orexi!
